گیربکس
گیربکس یکی از پیچیدهترین و حیاتیترین اجزای سیستم انتقال قدرت در خودرو است. وظیفه اصلی آن تنظیم رابطه بین دور موتور و سرعت خودرو میباشد. زیرا موتور خودرو در یک بازه مشخص بهترین توان و گشتاور را تولید میکند و خارج از این محدوده بازدهی آن کاهش مییابد. گیربکس با ایجاد ضرایب مختلف باعث میشود موتور همیشه در ناحیه مناسب کار کند و در عین حال خودرو بتواند در سرعتهای مختلف حرکت کند.
برای اطلاعات تکمیلی اینجا کلیک کنید
نقش و عملکرد در خودرو
وقتی خودرو در حالت شروع حرکت است، نیاز به گشتاور بالا دارد؛ برای همین گیربکس با استفاده از دندههای سنگین، قدرت بیشتری را به چرخها منتقل میکند. هرچه سرعت خودرو بالا میرود، نیاز به گشتاور کمتر و سرعت بیشتر است، بنابراین دندهها سبکتر میشوند. این تغییر نسبتها دقیقاً کاری است که گیربکس انجام میدهد. اگر گیربکس وجود نداشت، موتور یا باید در دورهای بسیار بالا کار میکرد (که باعث آسیب و مصرف سوخت زیاد میشد)، یا نمیتوانست خودرو را در شرایط مختلفی مثل سربالایی، شروع حرکت یا سرعت بالا کنترل کند.
ساختار داخلی گیربکس
مجموعهای از چرخدندهها، شفتها، یاتاقانها، ماهکها، پوسته فلزی و سیستم تعویض دنده تشکیل شده است. چرخدندهها انواع مختلفی دارند؛ اما رایجترین مدل در خودروهای سواری، چرخدندههای هلیکال هستند. این نوع طراحی باعث انتقال نیرو با صدای کمتر و نرمی بیشتر میشود.
در داخل گیربکس، شافت ورودی نیرو را از موتور دریافت میکند و شافت خروجی آن را به دیفرانسیل انتقال میدهد. بین این دو شافت، بستهای از چرخدندهها با اندازههای متفاوت قرار دارد که نسبت انتقال را مشخص میکنند.
یکی از مهمترین قطعات داخلی، سینکرونایزر است که دندهها را قبل از درگیر شدن همسرعت میکند. این قطعه باعث میشود هنگام تعویض دنده، ضربه، تقه یا صدا ایجاد نشود. خرابی سینکرونایزر از شایعترین مشکلات گیربکسهای دستی است و معمولاً با سخت جا رفتن دندهها یا خشخش هنگام تعویض همراه میشود.
اهمیت روغن
روغن گیربکس یک ماده ساده نیست؛ بلکه یک سیال چندمنظوره است که وظیفههای مهمی مثل خنککاری، جلوگیری از ساییدگی قطعات، کاهش اصطکاک و روانکاری یاتاقانها را دارد. در گیربکسهای اتوماتیک اهمیت روغن بیشتر هم میشود، چون بخشی از فرآیند تعویض دنده توسط فشار هیدرولیک انجام میگیرد.
کم شدن سطح روغن یا استفاده از روغن بیکیفیت باعث مشکلاتی مثل زوزه دندهها، گرم شدن گیربکس، سفت شدن تعویض دنده و حتی قفل شدن مجموعه میشود. تعویض روغن معمولاً بر اساس نوع خودرو و نوع گیربکس بین ۴۰ تا ۷۰ هزار کیلومتر توصیه میشود.
علائم خرابی
هر گیربکس قبل از خراب شدن کامل معمولاً نشانههایی از خود بروز میدهد. شنیدن صدای غیرعادی مثل تقتق یا زوزه در سرعتهای مختلف، دیر جا رفتن دندهها، خارج شدن دنده از جای خود، لرزش غیرعادی هنگام شتاب گرفتن، کم شدن شتاب خودرو و نشتی روغن از پوسته، همه از نشانههای مهم هستند.
در گیربکسهای اتوماتیک نشانههایی مانند تأخیر در تعویض، ضربه هنگام تغییر دنده و بوی سوختگی از روغن، بسیار جدی هستند و باید سریع بررسی شوند.
نتیجه گیری
گیربکس بهعنوان قلب سیستم انتقال قدرت، نقش کلیدی در حرکت نرم، کممصرف و بدون فشار خودرو دارد. نگهداری دورهای، توجه به علائم هشداردهنده و سرویس صحیح میتواند عمر گیربکس را چندین برابر افزایش دهد. با رشد فناوری، گیربکسهای امروزی هوشمندتر و دقیقتر شدهاند؛ اما همچنان نیازمند مراقبت و استفاده از قطعات اصل و استاندارد هستند.
برای خرید گیربکس پژو 405 کلیک کنید